عمل عرفانی در پرتو علم وحیانی

کتاب «عمل عرفانی در پرتو علم وحیانی » که به بیان آداب سیروسلوک

در آثار آیت الله جوادی آملی می پردازد به همت مرکز مطالعات و پژوهش‌های

علمی و فرهنگی بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء منتشر شد
  در این کتاب که تحقیق و تنظیم آن توسط حجّة الاسلام محمود قلی پور

انجام شده است اساسی ترین اعمالی که سالک الی الله باید انجام دهد

به زبان ساده و مطابق با آراء و اندیشه های  استاد جوادی آملی بیان گردیده است.

برخی از مطالبی که در این اثر آمده عبارتند از :
تعریف عارف وعرفان، عرفان نظری وعملی، روش درعرفان،

تفاوت عرفان عملی با اخلاق عملی، ریاضت، زهد، تفکّر، عشق، استاد سلوک،

اعمال عرفانی، توبه، مداومت بر ذکر خدا همراه با مراقبه، صمت، جوع، عزلت،

سهر، صدق، توکّل، صبر، یقین، اخلاص، عزم.

لازم به ذکر است این کتاب با رویکرد استفاده طلاب ودانشجویان جوان

مشتاق سیر وسلوک الی الله آماده سازی و منتشر شده است.

سٍفر عشق تألیف دکتر سید عباس قائم مقامی

آنچه که در این مجموعه از نظر میگذرد چهار نوشتار مختصر است

 که ناظر به اندیشه و بینش عرفانی و فلسفی امام خمینی میباشد

که ذیلا گزارش گذرا از آنها ارائه میگردد.

1-امام خمینی، در سلسله شارحان ابن عربی این نوشتار کوتاه

که به عنوان درامد این مجموعه در نظر گرفته شده،

نخست سیر تکوین و بسط مکتب عرفانی شیخ اکبر محی الدین ابن عربی

 را از نگاه گذرانده و به شاخص ترین شارحان و مروجان این مکتب اشاره کرده

و انگاه با تاملی افزون در اوج دوباره ای که مدرس عرفانی ابن عربی در یک قرن اخیر داشته ,

جایگاه امام خمینی به عنوان یکی از بزرگترین مدرسان عرفان

 وشارحان اندیشه ابن عربی را در این سلسله مورد توجه قرار داده است.

موضوع این نوشتار از آن رو میتواند با اهمیت باشد که تاکنون علی رغم اذعان

و باوری که به برجستگی و ویژگی شخصیت عرفانی ایشان وجود دارد ،

مطالعه مستند و قابل اعتنایی در این خصوص صورت نگرفته

و بیم ان میرود که با فاصله گرفتن از مبدا زمانی حیات زمینی آن گرامی،

فقدان منابع دست اول، از امکان چنین تامل ومطالعه ای بکاهد.

 اشارات مختصری که دراین مقاله کوتاه رفته با این امید بود که

در انگیزش چنین مطالعاتی سهیم باشد.

2-نظری به اندیشه عرفانی امام خمینی این مقاله که اندکی از اندازه

معمول مقالات فراتر رفته، با سیری در مهمترین آثار عرفانی امام ره

سعی کرده است تا با گزینش موضوعاتی خاص و تبیین آراء و انظار مطرح شده

پیرامون آنها به تشکیل عناصری کمک کند که میتوانند در ترسیم

طرح کلی جهان بینی عرفانی امام خمینی (ره) موثر واقع شوند

 و در عین حال دور نمائی از روش و اندیشه ایشان در تفسیر کتاب الهی

 و نیز پاره ای از بحث انگیزترین و اصلی ترین موضوعات مطرح در حوزه عرفان نظری ارائه نماید.

بدون تردید کاستی های این نوشتار قابل انکار نیست

لیک در ظرف زمانی ای که این مقاله نگاشته شد و هنوز کمتر از یکسال

از ارتحال جانسوز ان عزیز می گذشت و نیز در نسبت با هدفی که اصل نوشتار تعقیب می نمود،

یعنی فتح باب آشنایی و تحقیق در اندیشه های عرفانی امام،

میتوان ان را تلقی به قبول کرد.

3-سفر عشق در سالهای 70-69 نگارنده برا ی جمعی از طالبان معرفت و تشنگان حقیقت،

متن رساله ارزشمند مصباح الهدایه الی الخلافه و الولایه را به بحث گذارد

 و به همین موازات ترجمه، همراه با توضیحات و تعلیقات آن را آغاز نمود

ولی متاسفانه آن جلسات به دلائلی ادامه نیافت و ترجمه و شرح مذکور نیز

با وجود انکه مقدار زیادی از ان انجام پذیرفته بود نا تمام ماند.

 قسمت پایانی، اختصاص به شرح و نقد سفرهای چهار گانه عرفانی دارد

و با توجه به اهمیت این موضوع و نقادی ای که امام بر نظریه شیخ مشایخ

و استاد اساتید خویش، یعنی آقا محمد رضا قمشه ای داشته است

انتشار جداگانه آن مورد توجه قرار گرفت. امام خمینی، دراین بخش از رساله،

با وجود اختصار آن، نکات مهمی را بیان نموده که بس عمیق و پر سخن است.

نگارنده در تشریح گفتار ایشان سعی کرده تا ضمن آنکه از مرز اختصار خارج نشود

نظریه حکیم قمشه ای و نقد امام بر آن را برای مخاطب روشن ساخته

 و در عین حال با ارائه داوری و محاکمه ای سریع زمینه تامل را در وی برانگیزد.

4-ریشه های تفکر آرمانخواهی امام خمینی هماره بارزترین و مهمترین وصفی

که مردان بزرگ و نخبگان جامعه و تاریخ را با آن شناسانده و احیاناً می ستایند،

 آرمانخواهی آنها و طرحی است که برای جهان برتر عرضه میکنند.

درجهان امروز، با سیطره فلسفه های تجربی در دنیای غرب، سعی شده تا

 اندیشه آرمانگرایی را با پرسش و ابهام مواجه سازند.

با پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی، این حرکت، موج و اوج تازه ای گرفت

و تحریف گونه، آرمانخواهی را به معنای ذهنیت گرایی و واقعیت گریزی

تعریف نمودند. هدف این مقاله آشنایی خواننده با مبانی معرفتی این اندیشه

در حوزه تفکر اسلامی و کارامدی ان در پیشبرد اهداف انسانی فرد

و جامعه و ارائه مهندسی اجتماعی میباشد.

امام خمینی به عنوان یکی از مصادیق بارز آرمانگرایان در عصر حاضر،

علاوه بر تبیین عقلانیت این اندیشه، شدن و امکان عینینت آن را به اثبات رسانید،

از این رو دست یابی به هدف یاد شده با نگاه به آراء و انظار ایشان دنبال شده است.

این نوشتار نیز اگر در حد طرح موضوع و فتح باب چنین مطالعات ضروری ای ملاحظه شود, میتوان آنرا پذیرفت.

سر الصلوة

شرط اول قدم در سیر و سلوک عرفانی ، آگاهی و اخلاص در اصول و مبانی شریعت است چرا که

طریقت ، بدون گام برداشتن در مسیر شریعت ، به سرانجام نخواهد رسید و

نماز که دارای اسرار با شکوه الهی است یکی از راه های معرفتی است برای

وصول به طریقت و سیر و سلوک حق .

عالم ربانی عارف بالله صاحب نفس زکیه ، مرحوم آیت الله میرزا جواد ملکی

تبریزی ، از علمای بزرگ عصر ماست که در عرفان و مراقبه ، مقام والایی

دارد و در زمان خود از همترازان گوی سبقت را ربود و از رهپویان وصال دوست

شد و در زمره ی خواص اهل قرب داخل شد .

ایشان تالیفات ارزنده ای در عرفان ، فقه ، اخلاق به رشته ی تحریر در آورده

که کتاب شریف " سر الصلوة " یکی از آنهاست .

علامه طباطبایی در باره ی این اثر پر ارج عرفانی می نویسد :

این کتاب دریای عمیقی است که با پیمانه ، وزن نمی شود و مولف آن کوه

بلندی است که با وجب و ذراع تقریر نمی گردد این کتاب مشتمل بر لطایفی

است که مورد مراقبه ی اهل ولایت است و متضمن ظرایف و دقایقی است

که موجب پیدایش سروش غیبی در دل آنها که شیدای عشق خدایند می

شود .

مصباح الهدایة الی الخلافة و الولایة

" مصباح الهدایة الی الخلافة و الولایة " اثر عارف واصل حضرت امام روح الله موسوی الخمینی (ره) از 

آثار

پر ارج عرفانی امروز ماست که مورد اقبال ویژه ی علاقه مندان و پژوهشگران عرفان اسلامی قرار

گرفته

است .

مرحوم استاد سید جلال الدین آشتیانی در مقدمه ی خود بر این اثر می نویسد :

یکی از آثار نفیس در مبحث نبوت و ولایت به طریقه ی محققان از عرفا و کمل از حکمای اسلامی ، رساله

ی مصباح الهدایة الی الخلافة و الولایة اثر سید سادات و اماجد العرفا و الفقها ، قدوة الحکما المتالهین

، مرحوم مبرور ، حضرت امام خمینی سقی الله تربتة می باشد .

مرحوم امام خمینی این اثر را به زبان عرفان - که لسان خاص این قبیل از آثار است و جز خامه ی

کمل از ارباب عرفان ، هیچ قلمی را توانایی آن نیست که اثری قابل دوام و کتابی که حق مطلب

عرفانی را اداء نماید - تصنیف فرموده اند .

زبان کتاب رسا و زیبا و بهجت افزاست ، مسایل غامض و مباحث عالیه ی نبوت و ولایت در عبارات

نسبتا کوتاه ولی با مهارت تقریر شده است .

مصنف عظیم ، همه جا به لسان خواص از عرفا با عبارات پر معنا سخن می گوید .

فراگیری این اثر گرانسنگ را - البته تحت آموزش استاد - به تمامی دوستداران عرفان اسلامی توصیه

می کنیم .