دکتر علی شیخ الاسلامی

دکتر شیخ الاسلامی در خانواده ای با 200سال سابقه روحانیت در سال 1315 در استهبان دیده به جهان گشود. دورة دبستان و دبیرستان تا سیکل اول متوسطه را در دبستان و دبیرستان مغربی طی نمود. همزمان درسهای حوزوی و طلبگی را تحت نظارت  پدر بزرگوارش مرحوم آقا میرزا ابوالقاسم معروف به (علامه) نزد شاگردان ایشان ادامه داد. تحصیلات کلاسیک را نیز به صورت داوطلب آزاد در استهبان و شیراز ادامه داد و با عنوان رتبه اول موفق به کسب دیپلم ادبی گردید. در کنکور ادبیات فارسی دانشگاه شیراز شرکت کرد و پذیرفته شد. چهار سال بعد با رتبه نخست از آن دانشگاه لیسانس ادبیات فارسی گرفت و طبق مقررات دانشگاهی قرار بود او را به عنوان دانشجوی رتبه اول به خارج اعزام کنند اما استادان دانشگاه تهران ترجیح دادند تا در ایران ادامه تحصیل دهد. ایشان قبل از شروع دوره دکتری در امتحان دانشسرای تربیت دبیر شرکت کرد و با رتبه اول پذیرفته شد و مدتی در شهر فسا به تدریس پرداخت. ناگفته نماند که در آن زمان ادامه تحصیل پس از اخذ لیسانس در مقطع دکتری امکان پذیر بود. بنابراین دکتر شیخ الاسلامی در سال 1349 به اخذ درجه دکترای زبان و ادبیات فارسی نایل آمد و از مرداد 1350در دانشگاه تهران به تدریس پرداخت. از سال 1357 تصدی دانشگاههای علامه و تربیت معلم را به عهده داشته و سالها به عنوان مدیریت گروه و ریاست دانشکده زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران مشغول به تدریس و خدمت بوده است. از دکتر شیخ الاسلامی علاوه بر مقالات متعدد به زبان فارسی و عربی، کتابهایی در زمینه های اعتقادی، عرفان عملی، مسائل کلامی و ادبی تألیف یا ترجمه شده و به چاپ رسیده یا آماده نشر می باشد. دکتر شیخ الاسلامی علاوه بر کار تدریس در بسیاری از همایشهای داخل و خارج کشور در زمینه ادبیات فارسی به ارائه سخنرانی پرداخته و به مناسبتهای مختلف مذهبی و فرهنگی - ادبی در شبکه های مختلف سیمای جمهوری اسلامی برنامه هائی داشته است.
جدّ اعلای دکتر شیخ الاسلامی مرحوم میرزاابوالحسن معروف به محقق العلماء  (دخترزادة مرحوم علامه سیدجعفر کشفی) از علماء عصرخویش بوده است. آرامگاه مرحوم محقق العلماء در محوطه کتابخانه عمومی استهبان می باشد.
جدّ دکتر شیخ الاسلامی مرحوم میرزا احمد ملقب به شیخ المحققین از علماء دوران قاجاریه که در زمان احمدشاه قاجار به لقب دانای فارس ملقب گردید، بوده که در استهبان عنوان شیخ الاسلام داشته از این رو فامیل شیخ الاسلامی برگرفته از همین عنوان بوده است. مرحومین محقق العلماء و شیخ المحققین دارای تألیفاتی هستند که شرح حال و تألیفاتشان را به فرصت دیگری واگذار می کنیم.
پدر دکتر شیخ الاسلامی مرحوم آقا میرزا ابوالقاسم معروف به علامه اصطهباناتی از شاگردان مرحوم آیت الله حاج شیخ جعفرمحلاتی بوده اند که مرحوم علامه از اعاظم و مراجع زمان خودشان از جمله حضرات حاج آقا ضیاء عراقی، حاج آقا حسین قمی و حاج شیخ جعفرمحلاتی اجازه اجتهاد داشته اند. مرحوم علامه بعداز تحصیلات دینی در استهبان امور مذهبی و علمی را عهده دار بوده اند و حوزه درس پررونقی داشته اند. مرحوم علامه تألیفاتی دارند که «منظومه الفین» از جمله آنهاست و شرح منظومی به زبان فارسی پیرامون خطبه متقین امیرالمؤمنین(ع) و در برگیرنده اشعار بسیار زیبائی در معارف ولائی است. نقل می­کنند که مرحوم علامه اصطهباناتی سالهای گذشته در دیدارهائی که در قم با مراجع و علما و فضلا داشته اند به خدمت امام خمینی (ره) رسیده و منظومه اشعار خود را به محضر ایشان تقدیم می نمایند و در دیداری که با مرحوم علامه طباطبائی داشته نیز مرحوم علامه طباطبائی پس از شنیدن اشعار مرحوم علامه اصطهباناتی با تحسین زیاد می گوید: شما فلسفه را با ذوق شیرازی در آمیخته اید. مرحوم علامه اصطهباناتی بعد از یکصد سال در 4 خرداد 1371 مطابق با 22 ذیقعده 1412 در مشهد مقدس فوت کرده و در جوار حرم مطهر علی ابن موسی الرضا(ع) به خاک سپرده شده است و عبارات اجازه اجتهاد ایشان توسط مرحوم آقاضیاء عراقی  روی سنگ قبر آن مرحوم نوشته شده است.
جدّ مادری دکتر شیخ الاسلامی مرحوم آقا شیخ محمد باقر اصطهباناتی از نوادگان شیخ صدوق است. دختر مرحوم شیخ محمد باقر همسر شیخ المحققین و از بانوان بافضیلتی که قرآن و ادعیه را حفظ بوده و نقل می کرده که آن مرحومه دعای جوشن کبیر را از حفظ می خوانده و از معنویت بالایی  برخوردار بوده است.
مادر آقای دکتر شیخ الاسلامی دختر مرحوم میرزا احمد مؤیدالاسلام از زنان متدین و پارسا و باتقوی بوده است. آنچه از شرح حال پدری و مادری دکتر شیخ الاسلامی بیان شد نشان می دهد که حال و هوای دینی و اعتقادی در خانواده ها سبب پیشرفت علمی ودینی فرزندان خواهد شد.
دکتر شیخ الاسلامی ضمن تحصیلات کلاسیک و دروس حوزوی در سن شانزده سالگی در نیمه شعبان سال 1331 همزمان با مراسم ولادت حضرت بقیه الله (عج) پس از سخنرانی در مسجد جامع و روی منبر به دست دائی خویش مرحوم حجت الاسلام والمسلمین میرزامحمد مؤیدالاسلام به عمامه و لباس روحانیت مفتخر گردیدند. 
 دکتر شیخ الاسلامی بیشترین تأثیرپذیری را از شخصیت و اخلاق مرحوم آیت الله العظمی حاج شیخ بهاءالدین محلاتی در شیراز و مرحوم آیت الله جناب مؤمن در استهبان داشته اند.
نقل می کنند در اوایل جوانی که دکتر شیخ الاسلامی شوق وافری به منبر رفتن داشته اند مرحوم جناب مؤمن به مرحوم آقای علامه سفارش می دهند که آشیخ علی کمتر منبر برود و بیشتر به درس و بحث طلبگی و تحصیلات حوزوی بپردازد که زمینه تعالی ایشان را در فقه پیش بینی می کنم. 
دکتر شیخ الاسلامی به دلیل کسوت روحانیت و جوّ آن زمان دانشگاه، با همه مشکلات ضمن تحمل محیط، از رعایت اخلاق طلبگی و صیانت از موقعیت روحانیت کوتاه نیامد و حاضر نشد برای حضور در محیط دانشگاه موقتاً لباس روحانیت را کنار بگذارد.
دکتر شیخ الاسلامی با ذکر خاطرات دوران قبل از انقلاب می گوید: محیط آن زمان دانشگاه با سختگیری، برخورد و ایجاد هراس و حرمت شکنی همراه بود. چنانچه زمانی که استاد شهیدمرتضی مطهری در دانشکده الهیات بودند و برای ماه رمضان در مسجد دانشگاه تهران نماز جماعت و سخنرانی داشتند تعداد بسیار کمی از استادان و دانشجویان در آن مراسم شرکت می کردند و فضای سخت آن دوران برای یک روحانی به گونه ای بود که بعضی از روحانیون برای ادامه تحصیلات دانشگاهی بالاجبار خودشان عمامه را برداشتند.
تحصیلات دکتر شیخ الاسلامی و تدریس و استادی ایشان با لباس روحانیت در دانشکده ادبیات الحق ستودنی است. چنانچه نقل می کنند که یکی از استادان که با لباس روحانیت دشمنی می ورزید، روزی از دکتر شیخ الاسلامی درخواست می کند که در دانشگاه لباس روحانی و عمامه را کنار بگذارد و ایشان با صراحت و قاطعیت پاسخ می دهد که انشاءالله عمامه مرا روی جنازه من خواهید دید.
دکتر شیخ الاسلامی نقل می کند که یک وقت در ماه مبارک رمضان یکی از استادان به ظاهر روشنفکر با طلب چای از مستخدم قصد روزه خواری می کند که ایشان به شدت و قاطعانه مقابله کرده و اجازه نمی دهد که حریم علم و دانشگاه شکسته شده و به اعتقادات دیگران اهانت شود.
دکتر شیخ الاسلامی حاکم شدن روح معنویت بر دانشگاهها را یکی از ثمرات ارزشمند انقلاب اسلامی می­داند.
شاگردان و دانشجویان استاد شیخ الاسلامی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا از اعتقادات قوی، لحن و بیان قوی، علم و عرفان و تسلط ایشان در حوزه ادبیات فارسی و علاقه وافر ایشان به ارزشهای انقلاب به نیکی یاد می کنند.
در اینجا به برخی از آثار تألیفی، ترجمه و مقالات ایشان اشاره می­شود:
تألیفا ت چاپ شده:
1 - زندگی نامه خدیجه کبری و فاطمه زهرا سلام الله علیها تألیف هاشم الحسنی ترجمه دکتر شیخ الاسلامی.
2 - جلد چهارم الغدیر تألیف مرحوم علامه آیت الله عبدالحسین امینی، ترجمه دکتر شیخ الاسلامی.
3 - برگزیده متون ادب فارسی دانشگاه، تألیف با همکاری تعدادی از استادان.
4 - «راه و رسم منزلها» شرحی برکتاب منازل السائرین خواجه عبداله انصاری تألیف دکتر شیخ الاسلامی.
5 - خیال، مثال و جمال در عرفان اسلامی تألیف دکتر شیخ الاسلامی.
مقالات:
1 - انسان کامل در فصوص و مثنوی، چاپ شده در مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران.
2 - تلقی مولوی از مسائل فلسفی. چاپ شده در مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران.
3 - ویژگی های نظام آموزشی اسلام. چاپ شده همراه مقاله ای دیگر بوسیله بنیاد بعثت، 1359.
 4 - تاریخ در تنزیل. این مقاله در مجموعه ای به نام (سرچشمه های فلسفه اسلامی) بوسیله انتشارات نهضت زنان مسلمان به چاپ رسیده است.
5 - از جهاد تا شهادت. چاپ شده در مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، (شماره ویژه جنگ) پائیز 1362.
6 - شعر وشرع. این عنوان برای سلسله مقالاتی بود که تا زمان چاپ مجله علمی علامه طباطبائی در سال 1362 ادامه داشت.
7 - مقدمه ای بر شرح بوستان. این اثر در مجموعه ای به وسیله انتشارات قلم چاپ و منتشر گردید.
8 - ویژگیهای عرفان امام خمینی ( ره ) چاپ شده در مجله حضور.
9 - جهانی سازی. مقاله و مصاحبه ای با مجله متین.
10 - اهمیت ادبیات و لزوم تجدید نظر در مبادی و مسائل آن. مقاله و مصاحبه ای با مجله انقلاب اسلامی.
11 - ختم ولایت. چاپ شده در مجموعه ای به نام (در آئینه حسن) که از سوی دفتر نمایندگی در دانشگاه تهران منتشر شده است.
12 - ولایت در آثار سعدی. چاپ در کتاب (ذکر جمیل سعدی).
13 - هستی از دیدگاه ابن عربی و امام. چاپ شده در مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران.
14 - تاریخچه دانشکده ادبیات. چاپ شده در مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران.
15 - شعر وعرفان. چاپ شده در مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران.
ضمنا از دکتر شیخ الاسلامی بیش از سی مقاله کوتاه فرهنگی - مذهبی نیز در مقدمه مجله تخصصی دندانپزشکی دانشگاه تهران به چاپ رسیده است.
آثار در دست انتشار:
1 - ترجمه و شرح فصوص ابن عربی.
2 - ترجمه و شرح دعای جوشن کبیر. تألیف حاج ملا هادی سبزواری.
گردآوری : محمدرضا فرزان
اقتباس از کیهان فرهنگی شماره 267 دی ماه

منبع : روزنامه ی عصر مردم