دکتر سید عباس حسینی قائم مقامی

زندگینامه آیت الله دکتر سید عباس حسینی قائم مقامی

تولد و خانواده : در تهران، در خانواده ای منسوب به یگانه سیاستمدار دانشمند و پاک زیّ عصر خود میرزا سید ابوالقاسم حسینی قائم مقام فراهانی متولد گردید. پدر او نبیرهء قائم مقام می باشد بنابر این نَسَب «قائم مقامی» با پنج واسطه به صدر اعظم شهید (قائم مقام فراهانی ) می رسد و نسب قائم مقام نیز با سی و چهار واسطه به امام زین العابدین (ع) منتهی می گردد.

تحصیلات در تهران : او که در سالهای پیش از انقلاب اسلامی پس از چند مرحله آزمون، به عنوان دانش آموز برگزیده در مدرسه آلمانی ها در تهران (کوچه یخچال) پذیرفته شده بود. در همان سالهای نخستین تحصیلات رسمی، با تشویق پدر، انتخاب دیگری کرد و در حالیکه نوجوان نورَسی بود راهی حوزه علمیه شد. اساتید در تهران: تا سطح عالی فقه و اصول را در تهران از محضر استادان بزرگی چون آیت الله میرزا عبدالکریم حق شناس، آیت الله میرزا حسن اصطهباناتی، آیت الله میرزا ابوالقاسم تنکابنی ، آیت الله استرآبادی و آیت الله شیخ مرتضی انصاری اهوازی فرا گرفت. در فلسفه و عرفان و اخلاق نیز از این استادان بیشترین بهره را برد: آیت الله میرزا عبدالکریم حق شناس – آیت الله سید رضی شیرازی – آیت الله شیخ محمد رضا ربانی خراسانی – آیت الله شیخ علی محمد جولستانی – آیت الله سید مرتضی ایروانی  تحصیلات در قم: در حوزهء قم، جهت بهره گیری از آیت الله محمد تقی ستوده برای بار دوّم کفایة الاصول را در نزد ایشان فرا گرفت و بخش پایانی مکاسب (خیارات) را نیز در محضر آیت الله پایانی به اتمام رساند و هم زمان در دروس خارج فقه و اصول نیز شرکت نمود. استادان در قم: وی از استادان متعددی در حوزه علمیه قم بهره برد و برخی از آنان که از سه تا دوازده سال (بصورت هم زمان و یا طولی) شاگردی شان را کرده است چنین نام دارند: در «فقه» : آیت الله میرزا جواد تبریزی – آیت الله شیخ حسین وحید خراسانی – آیت الله سید محمد روحانی – آیت الله میرزا هاشم آملی – آیت الله شیخ محمد علی اراکی. در «اصول فقه» : آیت الله شیخ حسین وحید خراسانی – آیت الله سید محمد روحانی – آیت الله سید کاظم حایری . در «رجال و درایه» : آیت الله شیخ محسن حرم پناهی – آیت الله سید محمد مددپور در «فلسفه» : آیت الله حسن زاده آملی – آیت الله سید رضا صدر – آیت الله انصاری شیرازی – آیت الله جوادی آملی در «عرفان» : آیت الله حسن زاده آملی – آیت الله سید کمال موسوی شیرازی تدریس در حوزهء علمیه : گذشته از تدریس متون ادبی و سطوح مقدماتی از ابتدای تحصیل، تدریس سطوح عالی فقه و اصول (مکاسب و کفایه) ، تدریس خارج فقه و اصول (بخشی از مباحث قطع – الاصول اللفظیه – المسائل المستحدثه :گزیده ای از مسائل مهم فقهی نظیر الفجر فی اللیالی المقمره– الملاک فی وحدة الأُفق – ثبوت الهلال و حکم الحاکم – حکم التداوی بالاعیان النجسه – مصافحۀ الاجنبیه – حدّ الستر – الکفر و الکافر – احکام الارتداد – منکر الضروری – احکام الکتابی – الملکیة و المالیة – عمل الصور – حکم الاستنساخ – ملکیة الخمس – الاستنباط فی مجال الفراغ التشریعی ) سطوح عالی فلسفه و عرفان : نهایة الحکمة – منظومه حکمت – شرح فصوص الحکم – منازل السائرین – رسالة الولایة – مصباح الهدایة. تدریس در دانشگاه : وی سالها به عنوان عضو هیئت علمی و در سمت استادیار در دانشگاههای مختلف در دوره تحصیلات تکمیلی به تدریس در رشته های فلسفه و کلام اسلامی، ادیان و عرفان و فقه و مبانی حقوق اسلامی اشتغال داشته و راهنمایی و مشاوره دهها رساله دکتری و فوق لیسانس را عهده دار بوده است. همچنین در سال 1374 از سوی دپارتمان مطالعات خاور نزدیک دانشگاه بر کلی آمریکا به تدریس در دوره های عالی در رشته ای عرفان و الهیات دعوت گردید. آثار و تألیفات : از سال 1362 که نخستین کتاب وی منتشر گردید تاکنون در طول بیش از 20 سال حدود ده جلد کتاب و بیش از یکصد مقاله در موضوعات تخصّصی و فرهنگی از او منتشر شده است و این علاوه بر دهها مصاحبه انجام گرفته با روزنامه ها و نشریات مختلف داخلی و خارجی می باشد. برخی از این آثار به زبانهای عربی، انگلیسی و آلمانی و ترکی ترجمه شده اند. کتاب «کاوشهای فقهی» که در برگیرندهء مجموعه ای از آرای فقهی او در فاصلۀ زمانی سالهای 1365 – 1370 ش . است در نخستین جشنواره کتاب سال حوزه های علمیه ( 1376 ) از میان کلیه آثاری که تا آن تاریخ  منتشر شده بود ، در دو رشتهء فقه و اصول رتبهء نخست را به خود اختصاص داد. اندیشه : در سلسله مقالات «نقش شناختهای بشری در معرفت دینی» به قلم وی در سال 1368 با بررسی فنّی استنباط در منطقة الفراغ شرعی، برای نخستین بار الگویی حداقلی از شریعت بر مبنای مبانی پذیرفته شده اجتهاد و اصول فنّی فقه ارایه گردید. مشروعیت دخالت روشمند عقل بشری در فرایند استنباط حکم شرعی – تفکیک میان مشروعیت سابژکتیو (حقانیت) از مشروعیت آبژکتیو (مشروعیت اقدام ) و تأکید بر ضرروتِ شرعی دوّمی در استقرار حاکمیّت سیاسی و تصمیم گیری های اجتماعی بر مبنای اصول فنی فقه – نقد روش شناختی اجتهاد و ضرورت شکل گیری فرایند استنباط فقهی در ساختار هرمی منابع دینی ( رویکرد سیستمی به مجموعه منابع ) ، تأکید بر نقش محوریِ کتاب (قرآن) در منابع فقه به عنوان متن قانونی و تأسیس و استخراج اصول و قواعد کلّی حاکم از آن و ضرورت تأثیر استنباط فقهی از قواعد کلامی و اصول مؤسّس قرآنی در کنار قواعد فقهی ، تبیین اثبات اینهمانی انسان و جهان از طریق اثبات اینهمانیِ وجود و معرفت ، تبیین نسبت تولیدی میان وجود و حقّ وبرگشت حقوق ذاتی به نفس وجود و …. از مهمترین نظریه های ارایه شده در آثار آیت الله قائم مقامی می باشد. فعالیت ها : در کنار فعالیتهای علمی که همیشه اشتغال اصلی او بوده اند پاره ای مسؤلیت های دانشگاهی و اجتماعی بخشی از فعالیتهای او را تشکیل می دهند: نماینده گی رهبری در دانشگاههای تهران و علوم پزشکی – عضویت در شورایعالی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ایران – عضویت در هیأت امنای دانشگاه بین المللی مذاهب – عضویت در شورای فرهنگی آموزش عالی – ریاست گروه فلسفه و کلام شورای بررسی متون دانشگاهی – عضو شورای بررسی و اعطای رتبهء علمیِ مجلات و نشریات دانشگاهی – عضو گزینش تخصّصی (علمی) استاد در چند دانشگاه، از آن جمله می باشد. قائم مقامی که پیشتر ، قبل از رسیدن به 20 سالگی اجتهاد وی از سوی برخی از اساتیدش مورد تأیید قرار گرفته بود ، با وجود بی نیازی از تأئیدیه اجتهاد، در سال 1367 پس از شرکت داوطلبانه در آزمون اجتهاد خبرگان، امتیاز عالی کسب نمود و به طور مستقّل در انتخابات خبرگان رهبری حضور یافت و حدود نیم میلیون از آرای شهروندان تهرانی را به خود اختصاص داد. وی در سالهای اخیر با اقامت در کشور آلمان در مسؤلیت مرکز اسلامی هامبورگ و رئیس آکادمی علوم اسلامی آلمان و ریاست شورای مسلمانان هامبورگ به فعالیت مشغول می باشد. سازماندهی و تأسیس اتحادیه اروپایی علمای شیعه – فدراسیون اسلامی اروپا، ایراد دهها سخنرانی در کنفرانسهای علمی و بین الادیان، مصاحبه با روزنامه ها و رسانه های مهم اروپایی و ارتباطات گسترده و موثر با رهبران دینی . سیاسی اروپا به منظور شناساندن چهره حقیقی اسلام بر مبنای اعتدال و عقلانیت دینی از مهمترین اقدامات وی در مدت اقامت در آلمان می باشد.