معرفی کتاب " اسفار اربعه " صدرالمتألهین ملاصدرای شیرازی

"اسفار اربعه " دوره ی کامل فلسفه ی ملاصدرا، به زبان عربی، ام‌الکتاب تألیفات او وجامع همه آنها و شامل 47 جزء است. وی فلسفه را با ذوق حکمای اشراق و عرفا و متصوفه آمیخت و سبکی خاص بوجود آورد که همان حکمت متعالیه است. صدرا «رساله ی ماهیت و وجود» این کتاب را «اسفار اربعه» نام داده که بدین نام نیز مشهور است و بزرگترین و جامع‌ترین تألیف فلسفی اوست. مولف موضوع حرکت جوهریه را بصورت اساسی‌ترین مسائل فلسفه درآورد و بسیاری از مباحث را بر آن استوار ساخت.

 صدرا معتقد است عرفا و سالکین طریق حق، 4 سیر عقلی را باید در 4 سفر طی کنند به این ترتیب:

 1ـ سفر از خلق به سوی حق

 2ـ سفر با حق در حق

 3ـ سفر از حق به خلق با حق

 4ـ سفر در خلق با حق

چهار سفر مذکور در مباحث کتاب اینگونه مرتب شده است:

 1ـ امور عامه (مباحث وجود ـ علم و اقسام آن)

 2ـ علم طبیعی (بحث نخست: احکام جواهر و اقسام اولی آن است. بحث آخر: در بیان اینکه موجودات طبیعی در فضیلت و شرف متفاوتند و مواد جسمی آماده ی قبول فیض وجودی بطور تدریجی هستند).

 3ـ علم الهی (علوم عقلی)

4. علم نفس از مبدا و معاد

اسفار اربعه

 کتاب اسفار اربعه، همان شاهکار ماندگار و ارزشمند حکیم

صدرالمتألهین ملاصدرای شیرازى است که بروشنى سیماى

مکتب مستقل و منسجم او را ـ که بحق «حکمت متعالیه»

نامیده است ـ جلوه‌گر مى‌سازد. این مکتب نتیجه نبوغ و دانش

گسترده و تسلط این حکیم و فیلسوف بزرگ بر فلسفه اشراقى

و مشائى، کلام و عرفان و الهام گرفتن وى از قرآن مجید و احادیث

اهل بیت(ع) مى‌باشد و در عین‌ حال آنرا بایستى ثمره شجره طیبه

حکمت دانست که قرنها پیش از او در ایران و بلاد اسلامى و نقاط

دیگر جهان وجود داشته و نشو و نما نموده است.

حکمت متعالیه

حکمت متعالیه مکتب جامعی است که ملا صدرای شیرازی آن را بنیان نهاده است .

مکتبی که هم از نظام های فکری سابق مستقل است ،

 و هم تمامی ابعاد آنها را یکجا در خود جمع کرده است .

حکمت متعالیه ، از طرفی اصول مکاتب فلسفی ، عرفانی ، کلامی و... را

داراست و از طرفی در مقابل همه ی

آنها خود نمایی می کند .

مهم ترین وی‍ژگی حکمت متعالیه  ی ملا صدرا ابتدا

بهره مندی علمی و خلل ناپذیر او از قرآن و حدیث ،

ونیز برخورداری از شهود و کشف حقایقی است که پیشتر

 در حکمت اشراق بر آن تأکید شده است .

ملا صدرا معتقد است که نخست حقیقت هر مسئله ی فلسفی و عقلی را

 با شهود آن درک می کند و

آنگاه آن را با دلایل عقلی و فلسفی ثابت می کند .