زندگی ، احوال و آثار نجم الدین رازی (3)

مرصاد العباد ، شاهکار جاویدان نجم رازی ، و یکی از نفیس ترین متون منثور عرفانی ادبیات فارسی است . شهرت این کتاب به اندازه ای است که تاریخ ادبیات عرفانی ما نشان می دهد از زمان نگارش مرصاد العباد تاکنون ، این اثر همواره مورد توجه ویژه ی بزرگان عرفان اسلامی همچون مولانا و حافظ بوده است . رازی عنوان این کتاب را از آیه ی شریفه ی "ان جهنم کانت مرصادا" وام گرفته است . مرصاد یعنی گذرگاه ، و رصد نیز به معنی بر سر راه کمین کردن است . شیخ نجم الدین در صفحه ی 29 و 30 کتاب ، آن را معنی کرده است : " امیدوار باشند {سالکان} که قدم بر جاده ی حق دارند و بر صراط مستقیم می روند ... نام کتاب هم بر منوال احوال کتاب نهاده آمد . پس این راه ، راهی است ایمن که به وسیله ی نگهبانان طریقت و شریعت پاسداری می شود . رازی این کتاب را در سال 618 تألیف کرده و به سلطان کیقباد که به قول او پادشاهی دین پرور بوده است تقدیم می کند . شیخ در خصوص اهمیت مرصاد العباد در صفحه ی 545 می گوید :"این گنج حقایق را سرسری مطالعه نتوان کرد و به عمرهای دراز بر رموز و دقایق آن اطلاع نتوان یافت". هر چند بزرگان ادب فارسی مانند دکتر محمد امین ریاحی این کتاب را از جنبه ی ادبی هم مورد مطالعه و تحسین قرار داده اند اما آنچه در اینجا به بحث ما مربوط می شود ، ارزش عرفانی کتاب است که در بخش های بعدی بدان خواهیم پرداخت .