محاسبه

"محاسبه" از منازل سیر و سلوک و عرفان عملی است .

محاسبه یعنی خود به بررسی اعمال و رفتار خویش بپردازیم ،

پیش از اینکه به دادگاه عدل الهی وارد شویم .

خواجه عبد الله انصاری صاحب کتاب "منازل السائرین" در ابتدای

بحث محاسبه ، آیه ی 18 سوره ی حشر را بیان می کند که

خداوند متعال می فرماید : "ای کسانی که ایمان آورده اید از خدا

پروا کنید و هر کس باید بنگرد که برای فردای خود ، چه فرستاده

و تقوا پیشه کنید که خدا به هر چه می کنید آگاه است " .

در این آیه ، دو مرتبه با فاصله ی اندک به تقوا اشاره شده است

دکتر علی شیخ الاسلامی در شرح این آیه می گوید :

تقوا در بخش اول آیه ، تقوای زاهدانه ، و در بخش دوم ، تقوای عارفانه است .

به عبارت دیگر ، تقوا در بخش نخست ، بر اساس آخرت و فردای پس

از مرگ ، صورت می گیرد یعنی انسان باید در آنچه برای فردا می فرستد ،

تقوا داشته باشد ، و انگیزه ی تقوای دوم که عارفانه است ، آگاهی

خداوند بر اعمال و رفتار و گفته های اوست .

پس آنچه از پیش برای آخرتمان می فرستیم همان محاسبه است .

سالک با محاسبه ی نفس به اشتباه و خطای خود پی برده در صدد

رفع آن بر می آید .