اندام انسان نورانی در عرفان "علاءالدوله ی سمنانی"

گفتیم اندام انسان نورانی هفت لطیفه دارد که از "لطیفه ی قالبیه" شروع می شود . لطیفه ی قالبیه ، جهان طبیعت است که از نظر سمنانی رنگی سرد ، سیاه و تاریک دارد زیرا تا "لطیفه ی حقیه ی نوریه "  فاصله اش هفت مرحله است . این عارف روشن ضمیر اسلامی ، رنگ سرد و تاریک را پرده ی غیب شیطان می داند که سالک کوی حق ، چون در مرحله ی نخست قرار دارد و از شهادت آفاق و انفس اعراض می کند و به غیب انفس روی می آورد این پرده ی تاریک را در نظر می بیند...

نور و رنگ در عرفان "علاءالدوله ی سمنانی"

علاءالدوله ی سمنانی از عرفای روشن ضمیر قرن 7 و 8 هجری ایران ، هفت رتبه ی معنوی انسان را که با رنگین کمانی از نور خود آرایی می شود آگاهی بخش عارفی می داند که به قصد تعالی روح و اندیشه ی خویش ، راه لطیف سیروسلوک را می پیماید و می گوید : عارف باید بیاموزد که بدان (رنگ) نگرشی داشته باشد چرا که این رنگ به او حالت مینوی خودش را آگاهی می دهد . این اندام هفت گانه که از پیوند نور و رنگ تشکیل شده ، در "رساله ی نوریه "ی سمنانی بدین شرح آمده است : اول "لطیفه ی قالبیه " : اندامی است که شکل ندارد و از جان جهان سرچشمه می گیرد .  به قول دکتر حسن بلخاری استاد هنرهای اسلامی ، این مرحله را که بیشتر تصویری از هستی است تا شکل و فرم ، مقام جسم یا آدم وجود تو می نامند که به یک معنا با آدم ابوالبشر که از جان جهان سرچشمه گرفته است ارتباط دارد...

دیدگاه عرفانی "جلال الدین دوانی" در خصوص هنر و زیبایی

"جلال الدین دوانی" از بزرگان و اندیشمندان عرفان اسلامی در باره ی  اثر پذیری عرفان اسلامی از زیبایی های آفرینش و هستی و تبلور"هنر و زیبایی" معتقد است : "طبیعت از صنعت (هنر) افضل است زیرا از اعلای مبادی صادر شده است بی آنکه رأی بشر را در آن مداخلتی باشد ، حال آنکه صنعت صرفا حاصل چنین مداخلتی است . پس طبیعت ، معلم و آموزگار صنعت (هنر) است و چنان که کمال اشیاء در شباهتشان به مبادی است ، کمال صنعت (هنر) در گرو تشبه به طبیعت است ". پس ،از نظر "جلال الدین دوانی" ، هنر و زیبایی به صورت ازلی خویش یعنی زیبایی حق بازمی گردد هر چند از چشمه ی زلال طبیعت گذر کرده باشد .

نور و رنگ در عرفان اسلامی

"انسان نورانی" در عرفان اسلامی نشانه ی روشن و کمال یافته ای از حقیقت الهی و ربانی است . این حقیقت ، که در قرآن  انعکاس ویژه ای دارد ، بر اندیشه های عارفان دانشمند نیز تأثیر فراوانی داشته است . "رنگ" نیز  از این لحاظ که تجلی معناست در عرفان اسلامی جایگاه ممتازی دارد .انسان نورانی در عرفان و هنر ایرانی به انسان کامل ، امام ، ولی ، پیر و مراد تبدیل شده ، و رنگ نیز معیاری می شود تا عارف الهی بوسیله ی آن ، سیر و سلوک خویش را جهت داده به دگرگونی روحانی بار یابد ...

شرح عرفانی حدیث"کنز مخفی"(9)

کلمه ی هشتم : فرمود "لاعرف" یعنی تا بشناسند مرا . این کلمه کلید در فردوس اعلی است بلکه حاجب انبیاء و اولیاست و امیر بار وصول به حضرت کبریاست و لکن نه مرتبه ی اهل کبر و ریاست...اشارت است بدانچه سر ایجاد موجودات و حکمت تدوین مکونات ، معرفت ذات و صفات خداوندی بود و خلاصه ی کائنات مستعدان قبول این سعادت آمدند که متحملان اعباء بار امانت اند و تفصیل این جمله و زبده ی این زمره خواص عالم عبودیت بودند از انبیاء و اولیاء .